Bàng Quang Tăng Hoạt (Overactive Bladder - OAB)

1. Định Nghĩa

Bàng quang tăng hoạt (OAB) là hội chứng đặc trưng bởi tiểu gấp (buồn tiểu đột ngột, khó nhịn), kèm theo tiểu nhiều lần (>8 lần/ngày), tiểu đêm (≥1 lần/đêm), có hoặc không kèm tiểu không kiểm soát. OAB không do nguyên nhân thần kinh hoặc tổn thương thực thể như nhiễm trùng, sỏi, u bướu.

• OAB "khô": Có tiểu gấp nhưng không són tiểu.

• OAB "ướt": Có tiểu gấp kèm són tiểu không kiểm soát.

2. Dịch Tễ Học

• Tỷ lệ mắc OAB tại Việt Nam: 12.2% (nữ 14.58%, nam 9.89%), cao nhất ở nhóm 26–45 tuổi.

• Toàn cầu: Khoảng 16–20% dân số, tăng theo tuổi.

3. Nguyên Nhân và Cơ Chế Bệnh Sinh

• Rối loạn thần kinh cơ: Tăng nhạy cảm thụ thể muscarin (M3) ở cơ bàng quang, dẫn đến co bóp không kiểm soát.

• Yếu tố nguy cơ:

  • Tuổi cao, béo phì, tiểu đường.

  • Lạm dụng caffeine/rượu, táo bón mạn tính.

  • Tiền sử phẫu thuật vùng chậu, mãn kinh (nữ).

4. Chẩn Đoán

4.1. Tiêu Chuẩn Lâm Sàng

• Bắt buộc: Tiểu gấp + ít nhất 1 trong các triệu chứng sau:

  • Tiểu nhiều lần (>8 lần/ngày).

  • Tiểu đêm (≥1 lần/đêm).

  • Tiểu không kiểm soát.

4.2. Cận Lâm Sàng

• Xét nghiệm nước tiểu: Loại trừ nhiễm trùng tiết niệu (UTI).

• Siêu âm: Đo thể tích nước tiểu tồn dư (<50ml là bình thường).

• Nhật ký đi tiểu: Ghi lại tần suất, thể tích nước tiểu, triệu chứng trong 3–7 ngày.

• Niệu động học (nếu cần): Đánh giá áp lực bàng quang, cơ chóp tăng hoạt (DO).

Tài liệu tham khảo

Hướng dẫn của Hội Tiết Niệu - Thận học Việt Nam, 2014, tham khảo bảng gốc tại đây.